سرطان تخمدان چیست؛ علائم و درمان
سرطان تخمدان همانطور که از نامش پیداست، ابتدا از تخمدان پدیدار می‌شود و در صورت عدم درمان به اندام‌های دیگر در بدن گسترش پیدا خواهد کرد. سیستم تولید مثل خانم‌ها از دو تخمدان تشکیل شده است، که هر یک از آنها در هر طرف از رحم قرار گرفته‌اند.
هر یک از تخمدان‌ها به اندازه یک بادام است و وظیفه تولید هورمون‌های استروژن و پروژسترون را دارد. سرطان تخمدان اغلب تا زمانی که در قسمت‌هایی مانند لگن و شکم پیشرفت نکند، قابل شناسایی نیست. به طور کلی اگر این بیماری در مراحل ابتدایی شناسایی شود، احتمال درمان موفقیت‌آمیز آن بیشتر است.
سرطان تخمدان چه علائمی دارد؟
سرطان تخمدان در مراحل اولیه به ندرت علائم ایجاد می‌کند. در مرحله پیشرفته ممکن است علائم کم و حتی غیر اختصاصی ایجاد کند که در اغلب مواقع به عنوان بیماری‌های خوش خیم شناسایی می‌شود.
علائم و نشانه‌های سرطان تخمدان ممکن است شامل هر یک از موارد زیر باشد:
- نفخ یا تورم شکم
- احساس سیری هنگام غذا خوردن
- کاهش وزن
- احساس درد یا ناراحتی در لگن
- ایجاد اختلال در روده مانند یبوست
- نیاز مکرر به ادرار کردن
اگر چنین علائمی دارید، حتما به پزشک مراجعه کنید. همچنان اگر سابقه سرطان سینه یا تخمدان دارید، باید جهت پیشگیری از این بیماری با پزشک مشورت داشته باشید.
علت ایجاد سرطان تخمدان چیست؟
هنوز مشخص نیست که چه عواملی منجر به سرطان تخمدان می‌شود، با این حال برخی از عوامل مشخص شده می‌تواند در افزایش احتمال این بیماری نقش داشته باشد. سرطان زمانی ایجاد می‌شود که DNA در سلول دچار خطا شود.
در حقیقت این جهش منجر به آن می‌شود که سلول‌ها به سرعت رشد و تکثیر پیدا کنند و توده‌ای از سلول‌های غیر طبیعی ایجاد شود.
سلول‌های غیر طبیعی در صورت مرگ سلول‌های سالم نیز به زندگی خود ادامه می‌دهند. این سلول‌ها می‌توانند به بافت‌های اطراف حمله کنند و از تومور ایجاد شده اولیه جدا شود و در قسمت‌های دیگر بدن پخش شود (متاستاز).
انواع سرطان تخمدان
نوع سلول غیر طبیعی، نوع سرطان را مشخص می‌کند. انواع سرطان تخمدان شامل موارد زیر است:
تومورهای اپیتلیال
این تومور لایه نازک قسمت بیرونی تخمدان‌ها را می‌پوشاند. حدود ۹۰ درصد سرطان‌های تخمدان تومورهای اپیتلیال هستند.
تومورهای استرومایی
این تومور در بافت تخمدان حاوی سلول‌های تولید کننده هورمون شروع می‌شود و معمولا در مراحل زودتر نسبت به انواع دیگر تومورها تشخیص داده می‌شود.
تومور سلول‌های جوانه ای
از سلول‌های تولید کننده تخمک شروع می‌شود. این نوع سرطان نادر بیشتر در زنان جوان‌تر رخ می‌دهد.
عوامل موثر در ایجاد سرطان تخمدان
عواملی که می‌تواند خطر ابتلا به سرطان تخمدان را افزایش دهد شامل موارد زیر است:
سنین بالا
سرطان تخمدان می‌تواند در هر سنی ایجاد شود؛ اما، بیشتر در خانم‌های ۵۰ تا ۶۰ ساله مشاهده می‌شود.
جهش‌های ژنی ارثی
تعداد کمی از سرطان‌های تخمدان به‌دلیل جهش‌های ژنی است که از والدین به ارث می‌رسد. ژن‌های شناخته شده که در افزایش سرطان تخمدان موثر هستند شامل سرطان پستان ۱ (BRCA) و ژن سرطان پستان ۲ (BRCA) نامیده می‌شود. این ژن‌ها می‌تواند خطر سرطان پستان را افزایش دهد.
سابقه خانوادگی سرطان تخمدان
خطر ابتلا به این بیماری در افرادی که دو یا چند نفر از افراد خانواده نزدیکشان مبتلا به سرطان تخمدان بوده‌اند، افزایش پیدا می‌کند.
درمان جایگزین هورمون استروژن
خطر ابتلا در افرادی که به مدت طولانی و با دوزهای بالا از این دارو مصرف کرده‌اند، بسیار بالاست.
سن شروع قاعدگی و پایان آن
شروع قاعدگی در سنین پایین یا شروع یائسگی در سنین بالاتر، هر دو مورد ممکن است خطر ابتلا به سرطان تخمدان را افزایش دهد.
راهکاری برای جلوگیری از سرطان تخمدان
هیچ راه مطمئن و مشخص شده‌ای برای جلوگیری از این بیماری وجود ندارد؛ اما، برخی از روش‌ها می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به این بیماری کمک کند:
مصرف قرص‌های ضد بارداری
در خصوص مصرف این دارو با پزشک خود مشورت داشته باشید، که آیا مصرف این دارو برای شما مناسب است یا خیر.
در خانم‌هایی که داروهای ضد بارداری را مصرف می‌کنند، ممکن است خطر ابتلا به سرطان تخمدان کاهش پیدا کند. مصرف بی رویه این دارو ممکن است مضراتی دیگر برای بیمار داشته باشد.
در رابطه با موارد خطر ساز خود صحبت کنید
اگر سابقه خانوادگی سرطان پستان و تخمدان دارید، با پزشک خود در میان بگذارید. گاهی ممکن است شما را به مشاوره ژنتیک ارجاع دهد تا اقدامات لازم انجام گیرد.
اگر متوجه جهش ژنی شوند، ممکن است عمل جراحی خارج کردن تخمدان برای جلوگیری از سرطان در نظر داشته باشد.
نحوه تشخیص سرطان تخمدان چگونه است؟
آزمایش‌ها و روش‌هایی که برای تشخیص سرطان به کار برده می‌شود، شامل موارد زیر است:
معاینات لگن
در طول معاینه لگن، پزشک انگشتان را وارد واژن می‌کند و همزمان دست دیگر را روی شکم شما فشار می‌دهند تا اعضای قرار گرفته در لگن را لمس کند. بهترین متخصص زنان در کرج همچنین دستگاه تناسلی خارجی، واژن و دهانه رحم را مشاهده و بررسی می‌کند.
آزمایشات تصویر برداری
آزمایشاتی مانند سونوگرافی یا سی تی اسکن از شکم و لگن به تعیین اندازه، شکل و ساختار تخمدان کمک می‌کند.
آزمایش خون
در این آزمایش مارکرهای توموری که نشان دهنده سرطان تخمدان است، مورد بررسی قرار می‌گیرد. یک آزمایش آنتی ژن سرطان می‌تواند پروتئینی را که اغلب در سلول‌های سرطانی تخمدان یافت می‌شود، تشخیص دهد.
عمل جراحی
گاهی اوقات پزشک با استفاده از هر یک موارد نام برده شده نمی‌تواند به‌طور دقیق این بیماری را تشخیص دهد تا زمانی که تحت عمل جراحی قرار نگیرد.
سرطان تخمدان چه درمانی دارد؟
درمان سرطان تخمدان معمولا ترکیبی از روش‌های جراحی و شیمی درمانی است. در ادامه هر یک از موارد را توضیح خواهیم داد.
عمل جراحی
انواع عمل‌هایی که برای درمان سرطان تخمدان انجام می‌شود به شرح زیر است:
جراحی برای خارج کردن تخمدان
در مراحل ابتدایی که این بیماری از تخمدان به سایر قسمت‌های بدن گسترش پیدا نکرده است، جراحی ممکن است برای برداشتن آن تخمدان آسیب دیده و لوله رحمی انجام گیرد.
در این روش توانایی شما برای بچه دار شدن نیز حفظ می‌شود؛ چراکه، تنها یک تخمدان آسیب دیده خارج می‌شود.
جراحی برای خارج کردن دو تخمدان
اگر سرطان در هر دو تخمدان شما ایجاد شده باشد و علائم بیشتری از این بیماری وجود نداشته باشد، جراح ممکن است هم تخمدان‌ها و هم لوله‌های رحمی را خارج کند.
در این نوع جراحی رحم باقی می‌ماند و خانم در صورت تمایل می‌تواند با استفاده از تخمک‌های منجمد شده یا روش‌های دیگر باردار شود.
جراحی برای خارج کردن هر دو تخمدان و رحم
اگر سرطان گسترش پیدا کند و خانم قصد بارداری نداشته باشد، تخمدان‌ها، لوله‌های رحمی، رحم و غدد لنفاوی اطراف به‌طور کلی خارج می‌شود.
جراحی برای سرطان پیشرفته
اگر بیماری شما پیشرفت کرده باشد، پزشک ممکن است شیمی درمانی و به دنبال آن جراحی را برای جلوگیری از پیشرفت بیشتر سرطان در نظر داشته باشد.
شیمی درمانی
شیمی درمانی نوعی درمان دارویی است که با استفاده از مواد شیمیایی مانع از رشد سلول‌ها به ویژه سلول‌های سرطانی می‌شوند. داروهای شیمی درمانی می‌تواند به‌صورت تزریقی باشد یا به صورت خوراکی مصرف شود.
در بعضی از مواقع داروها به‌صورت مستقیم به داخل شکم تزریق می‌شوند. این روش درمانی معمولا پس از عمل جراحی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی باقی مانده به کاربرده می‌شود.
درمان هدفمند
در درمان هدفمند از داروهایی استفاده می‌شود که سلول‌های سرطانی مورد هدف قرار می‌گیرد. داروهای هدفمند پس از انجام درمان‌های اولیه یا سرطانی که در برابر سایر درمان‌ها مقاومت می‌کند، انجام می‌گیرد.
پزشک قبل از انجام دادن این روش درمانی ابتدا ممکن است آزمایش‌های مختلفی را انجام دهد تا مشخص کند که کدام روش درمانی هدفمند برای سرطان فعلی شما مناسب است.
مراقبت‌های تسکینی
منظور از مراقبت‌های تسکینی مراقبت‌های ویژه از سوی یک تیم پزشکی است که بر تسکین درد و سایر علائم بیماری تمرکز دارند.
در حقیقت پس از درمان‌های مهمی که برای بیماران از جمله عمل جراحی یا شیمی درمانی انجام می‌گیرد، مراقبت‌هایی جهت تسریع روند بهبودی و تسکین درد انجام می‌گیرد تا نتایج به‌صورت دائمی و طولانی‌تر برای بیمار ایجاد شود. این مراقبت‌ها منجر به آن می‌شود که کیفیت زندگی افراد بهبود پیدا کند.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.