کم خونی در بارداری
کم خونی در بارداری بسیار شایع است. نقطه عطف زندگی هر خانمی هنگامی است که مادر می‌شود، به جز درد زایمان که فکر هر مادری را به خود درگیر می‌کند، بیماری‌هایی مانند فشارخون، دیابت، کم خونی در بارداری و… نیز ممکن است در زمان بارداری و حتی بعد از زایمان، همراه مادر باشد.
در این مقاله قصد داریم در خصوص کم خونی که یکی از مشکلات رایج بارداری است، مطالبی را با شما به اشتراک بگذاریم.
آیا کم‌خونی در بارداری طبیعی است؟
هنگام بارداری ممکن است مادر مبتلا به کم خونی شود، کم خونی در بارداری بدین معنی‌ست که خون به‌اندازه کافی گلبول قرمز سالم برای انتقال اکسیژن به بافت‌ها و جنین را ندارد. در زمان بارداری، بدن برای رشد جنین، خون بیشتری تولید می‌کند. اگر مادر آهن کافی یا مواد مغذی دریافت نکند، بدن قادر به تولید گلبول‌های قرمز برای ساختن خون اضافی نیست.
کم خونی خفیف در بارداری طبیعی‌ست، گاهی ممکن است به‌دلیل کمبود آهن یا ویتامین‌ها، مادر کم خونی شدیدتری داشته باشد. کم خونی در بارداری می‌تواند احساس سستی، خستگی و ضعف ایجاد کند و اگر به‌موقع درمان نشود، احتمال ایجاد عارضه‌هایی مانند خطر زایمان زودرس را افزایش می‌دهد.
آشنایی با انواع کم‌خونی در بارداری
- فقر آهن
- کمبود فولات
- کمبود یا فقدان ویتامین B12
فقر آهن
هنگامی که بدن آهن کافی برای تولید هموگلوبین را نداشته باشد، این نوع کم خونی ایجاد می‌شود. هموگلوبین، پروتئینی در سلول‌های قرمز خون است و اکسیژن را از ریه به دیگر اندام‌های بدن می‌رساند. اگر کم خونی از نوع فقر آهن باشد، اکسیژن کافی به بافت‌های بدن منتقل نمی‌شود. کمبود آهن رایج‌ترین علت کم خونی در بارداری است.
کمبود فولات
سبزیجاتی که رنگ سبز دارند دارای فولات هستند، فولات نوعی از ویتامین B است. بدن برای تولید سلول‌های قرمز جدید و سالم خون به فولات نیاز دارد.
در بارداری، خانم‌ها به فولات بیشتری نیاز دارند. اما گاهی اوقات آنها به‌اندازه کافی این ویتامین را از غذای خود دریافت نمی‌کنند. حال اگر این ویتامین به‌اندازه مورد نیاز دریافت نشود، بدن نمی‌تواند به مقدار کافی گلبول قرمز طبیعی تولید کند تا اکسیژن را به بافت‌های بدن برساند.
مکمل‌های فولات همان اسید فولیک است، کمبود فولات می‌تواند منجر به نقص‌هایی، مانند ناهنجاری‌های لوله عصبی (اسپینا بیفیدا) و وزن کم هنگام تولد شود.
کمبود ویتامین B12
بدن برای تولید گلبول‌های قرمز سالم به ویتامین B12 نیاز دارد. هنگامی که خانم باردار به‌اندازه کافی ویتامین B12 از رژیم غذایی خود دریافت نکند، بدن او قادر به تولید گلبول قرمز نخواهد بود. خانم‌هایی که گوشت، مرغ، لبنیات و تخم مرغ نمی‌خورند، بیش از سایر افراد در معرض کمبود ویتامین B12 قرار دارند.
این امر ممکن است باعث نقص‌های مادرزادی، مانند ناهنجاری‌های لوله عصبی و منجر به زایمان زودرس شود. از دست دادن خون، طی زایمان و پس از آن نیز می‌تواند منجر به کم‌خونی شود.
عوامل خطرساز کم‌خونی در بارداری
همه خانم‌های باردار در معرض کم خونی هستند؛ چراکه آنها بیش از حد معمول به آهن و اسید فولیک نیاز دارند. اما برخی از خانم‌ها بیشتر در معرض کم خونی در بارداری قرار دارند که این گروه از افراد شامل موارد زیر می‌شوند:
- چند قلو باردار هستید.
- دو بارداری نزدیک داشته‌اید.
- جهت تهوع صبحگاهی زیاد استفراغ می‌کنید.
- در نوجوانی باردار شده‌اید.
- غذاهای غنی از آهن مصرف نمی‌کنید.
- قبل از بارداری کم خونی داشته‌اید.
آشنایی با علائم کم خونی در بارداری
شایع‌ترین علائمی که مشاهده می‌شود شامل موارد زیر است:
- پوست، ناخن و لب‌های رنگ پریده
- احساس ضعف و خستگی
- تنگی نفس
- سرگیجه
- اختلال در تمرکز
- تپش قلب
در ابتدا ممکن است علائم خاصی نداشته باشید. همچنین ممکن است خانم مبتلا به این عارضه نباشد و یکی از این علائم را در بارداری داشته باشد، لزوما وجود این علائم به این معنی نیست که فردی حتما مبتلا به کم خونی است.
به همین جهت بهترین متخصص زنان در کرج توصیه می‌کند که خانم‌ها قبل از اقدام جهت بارداری آزمایشات برای بررسی وضعیت کم خونی مادران انجام دهند تا در صورت وجود مشکل به موقع درمان انجام گیرد و مادر بارداری بدون مشکلی را پشت سر بگذارد.
آشنایی با عارضه‌های کم خونی در بارداری
کم خونی شدید (از نوع کمبود آهن) و درمان نشده در بارداری ممکن است خطراتی را برای مادر و جنین به‌همراه داشته باشد که در ادامه برای شما ذکر خواهیم کرد:
- تولد نوزادی نارس و کم وزن
- انتقال یا تزریق خون (اگر مادر خون زیادی را در حین زایمان ازدست دهد)
- تولد نوزادی مبتلا به کم‌خونی
- افسردگی پس از زایمان
اگر کم‌خونی به‌دلیل کمبود فولات ایجاد شود و درمانی حاصل نشود، خطر ابتلا به چنین مواردی افزایش خواهد یافت:
- تولد نوزادی نارس و کم وزن
- تولد نوزادی با مشکلات مادرزادی مانند ایجاد مشکلات جدی در ستون فقرات یا مغز (نقص لوله عصبی)
در اولین ویزیت جهت مراقبت از بارداری پزشک آزمایش‌هایی را جهت بررسی به خانم بارداری توصیه می‌کند که این آزمایشات شامل موارد زیر است:
آزمایش هموگلوبین
در این آزمایش مقدار هموگلوبین و آهن غنی از پروتئین در گلبول‌های قرمز خون که اکسیژن را از ریه به دیگر بافت‌های بدن می‌رساند، اندازه‌گیر‌ی می‌شود.
آزمایش هماتوکریت
در این آزمایش درصد گلبول‌های قرمز در خون اندازه‌گیر‌ی می‌شود.
اگر سطح هموگلوبین و هماتوکریت کمتر از حد نرمال باشد، ممکن است کم خونی از نوع فقر آهن داشته باشید. حتی اگر در ابتدای بارداری این مشکل را نداشته باشید، پزشک در سه ماهه دوم و سوم آزمایشاتی جهت بررسی مجدد کم خونی تجویز خواهد کرد.
به‌طور کلی تست‌هایی در این دوران انجام می‌گیرد که اطمینان داشته باشند مادر در وضعیت مطلوبی قرار دارد و دچار مشکلاتی مانند حاملگی خارج از رحم نیست.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.