آمنوره چیست؛ همراه با علائم و درمان
منظور از آمنوره، عدم قاعدگی است که اغلب در این حالت خانم یک یا چند دوره قاعدگی را تجربه نمی‌کند. آمنوره اولیه برای افرادی تشخیص داده می‌شود که تا سن ۱۵ سالگی هنوز پریود نشده‌اند.
شایع‌ترین نوع اولیه مربوط به سطح هورمون است، با این حال ممکن است مشکلات آناتومیکی نیز از علت ایجاد آن باشد.
آمنوره ثانویه به از دست دادن سه یا چند دوره بیشتر متوالی عدم قاعدگی در افرادی که در گذشته پریود شده‌اند، اشاره دارد.
بارداری از شایع‌ترین علت آمنوره ثانویه است، مشکلات هورمونی نیز می‌تواند در ایجاد این عارضه نقش داشته باشد. درمانی که برای این بیماری در نظر گرفته می‌شود به علت زمینه‌ای بیماری بستگی خواهد داشت.
آمنوره چه علائمی دارد؟
بسته به علت ایجاد آن، ممکن است علائم دیگری را همراه با متوقف شدن پریود تجربه کنید که این موارد به شرح زیر است:
- ترشحات شیری رنگ از سینه
- ریزش مو
- سردرد
- تغییرات بینایی
- موهای زائد صورت
- درد لگن
- آکنه
اگر حداقل سه دوره پریود شما متوقف شده یا اینکه هرگز قاعدگی را تجربه نکرده‌اید و بیشتر از ۱۵ سال دارید، حتما به متخصص زنان در کرج برای بررسی و درمان مراجعه کنید.
علت ایجاد آمنوره چیست
این عارضه می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود. برخی از دلایل آن طبیعی است، در حالی که برخی دیگر ممکن است از عوارض دارو یا مشکل پزشکی باشد.
آمنوره طبیعی
در طی زندگی آمنوره به دلیل طبیعی تجربه می‌شود:
- بارداری
- شیردهی
- یائسگی
داروهای ضد بارداری
برخی از افراد که داروهای ضد بارداری مصرف می‌کنند، ممکن است پریود نشوند. حتی پس از قطع قرص‌های ضد بارداری ممکن است مدتی طول بکشد تا تخمک گذاری و قاعدگی به حالت اولیه و منظم برگردد.
داروهای ضد بارداری دیگری که تزریق و کاشته می‌شوند نیز ممکن است باعث آمنوره شوند، مانند برخی از دستگاه‌هایی که داخل رحم گذاشته می‌شود.
داروها
مصرف برخی از داروها منجر به توقف دوره‌های قاعدگی می‌شود که این موارد به شرح زیر است:
- دارو برای بیماری‌های روانی
- شیمی درمانی سرطان
- داروهای ضد افسردگی
- دارو برای فشار خون
- داروهای آلرژی
تاثیر سبک زندگی
گاهی اوقات سبک زندگی در ایجاد آمنوره نقش دارد که این موارد به شرح زیر است:
وزن کم بدن
کمبود وزن عملکرد هورمونی در بدن را مختل کرده و تخمک گذاری را متوقف می‌کند. خانم‌هایی که دچار اختلالات تغذیه‌ای مانند بی‌اشتهایی یا پرخوری عصبی هستند، اغلب به دلیل تغییرات هورمونی غیرطبیعی، پریود نمی‌شوند.
انجام تمرینات ورزشی بیش از حد
فعالیت‌هایی مانند باله نیاز به آموزشی دقیق دارد. خانم‌هایی که در این فعالیت شرکت می‌کنند، ممکن است طی دوره‌ای، عدم قاعدگی یاد آمنوره را تجربه کنند.
عوامل متعددی در کاهش قاعدگی ورزشکاران نقش دارد، از جمله چربی کم بدن، استرس و مصرف زیاد انرژی.
استرس
استرس ذهنی می‌تواند به طور موقت عملکرد هیپوتالاموس (ناحیه‌ای از مغز که هورمون تنظیم‌کننده چرخه قاعدگی را کنترل می‌کند) را تغییر دهد، در نهایت ممکن است تخمک گذاری و قاعدگی متوقف شود.
معمولا پس از کاهش استرس، دوره های قاعدگی منظم خواهد شد.
عدم تعادل هورمونی
بسیاری از انواع مشکلات پزشکی می‌تواند باعث عدم تعادل هورمونی شوند که این موارد به شرح زیر است:
سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
سندرم تخمدان پلی کیستیک منجر به سطح بالا هورمون‌ها می‌شود، در حالی که باید سطح نوسانی طبیعی در چرخه طبیعی قاعدگی مشاهده شود.
اختلال در عملکرد تیروئید
پرکاری تیروئید یا کم کاری تیروئید باعث بی‌نظمی قاعدگی، از جمله آمنوره می‌شود.
تومور هیپوفیز
یک تومور غیر سرطانی در غده هیپوفیز می‌تواند در تنظیم هورمون قاعدگی اختلال ایجاد کند.
یائسگی زودرس
یائسگی معمولا در حدود ۵۰ سالگی شروع می‌شود؛ اما در برخی از خانم‌ها تخمک تخمدان تا قبل از ۴۰ سالگی کاهش می‌یابد و پریود متوقف خواهد شد.
مشکلات ساختاری
مشکلات مربوط به اندام‌های جنسی نیز می‌تواند در ایجاد آمنوره نقش داشته باشد که این موارد به شرح زیر است:
جای زخم رحم
سندرم آشرمن، وضعیتی است که در آن بافت اسکار در دیواره رحم پس از اتساع، کورتاژ، سزارین یا درمان فیبروم‌های رحمی ایجاد می‌شود. اسکار رحم از ریزش طبیعی پوشش داخلی رحم جلوگیری می‌کند.
عدم برخی از اندام‌های تناسلی
گاهی اوقات مشکلاتی در طول رشد جنین رخ می‌دهد که گاهی بخش‌هایی از دستگاه تناسلی مانند رحم، دهانه رحم یا واژن شکل نمی‌گیرد.
از آنجایی که سیستم تولید مثل به طور کامل رشد نکرده است، امکان پریود در مراحل بعدی زندگی امکان‌پذیر نیست.
ناهنجاری در ساختار واژن
اگر انسدادی در واژن وجود داشته باشد، از خونریزی قاعدگی جلوگیری می‌شود. ممکن است یک غشاء یا دیواره‌ای در رحم وجود داشته باشد که خروج خون از رحم و دهانه رحم را مسدود می‌کند.
عوامل خطرساز در ایجاد آمنوره
عواملی که خطر ابتلا به آمنوره را افزایش می‌دهد به شرح زیر است:
سابقه خانوادگی
اگر افراد نزدیک خانواده شما این بیماری را تجربه کرده باشند، امکان ابتلای شما به این بیماری نیز به صورت ارثی وجود خواهد داشت.
اختلالات اشتها
اگر دچار اختلال خوردن مانند بی اشتهایی یا پرخوری عصبی هستید، در معرض خطر بیشتری در ابتلا به آمنوره قرار خواهید داشت.
تمرینات ورزشی
تمرینات ورزشی سخت می‌تواند خطر ابتلا به آمنوره را افزایش دهد.
سابقه جراحی‌های زنان
اگر تا به حال سابقه دیلاتاسیون و کورتاژ، به خصوص اقدامات مربوط به بارداری یا روشی برای برداشتن حلقه الکترودیاترمی داشته‌اید، خطر ابتلا به آمنوره بیشتر می‌شود.
آمنوره چه عوارضی برای بیمار دارد؟
این بیماری مشکلات دیگری را نیز ایجاد می‌کند که این موارد به شرح زیر است:
ناباروری و مشکلات بارداری
اگر تخمک گذاری و قاعدگی نداشته باشید، نمی‌توانید باردار شوید. در صورتی که عدم تعادل هورمونی در ایجاد آمنوره نقش داشته باشد نیز می‌تواند باعث سقط جنین یا سایر مشکلات مرتبط به بارداری شود.
استرس
در صورتی که هم سن و سال‌های شما قاعدگی را تجربه می‌کنند و شما این تجربه را ندارید، ممکن است باعث استرس شما شود. به ویژه مواقعی در که حال وارد شدن به دوره بزرگسالی هستید.
پوکی استخوان و بیماری‌های قلبی
این دو بیماری می‌تواند ناشی از کمبود استروژن باشد. پوکی استخوان از تضعیف استخوان‌ها بروز می‌کند، بیماری قلبی عروقی شامل مشکلاتی از جمله حمله قلبی و مشکلات عضله قلب و عروق خونی است.
درد لگن
اگر یک مشکل ساختاری باعث آمنوره شده باشد، ممکن است باعث درد در ناحیه لگن نیز شود.
بیماری آمنوره چگونه تشخیص داده می‌شود؟
در طول قرار ملاقات، پزشک معاینه لگن را برای تشخیص هرگونه مشکل در اندام تناسلی انجام می‌دهد. اگر هنوز پریود نشده‌اید، معاینه فیزیکی از سینه‌ها و اندام تناسلی انجام می‌گیرد.
آمنوره گاهی نشانه مشکلات پیچیده هورمونی است. مشخص شدن دلایل زمینه‌ای ممکن است زمان بر باشد و به بیش از یک نوع آزمایش نیاز داشته باشید.
تست‌های مختلف برای تشخیص بیماری آمنوره:
تست بارداری
احتمالا اولین آزمایشی که برای رد یا تایید بارداری احتمالی در نظر گرفته می‌شود، تست بارداری است.
تست عملکرد تیروئید
اندازه‌گیری میزان هورمون محرک تیروئید (TSH) در خون می‌تواند مشخص کند که تیروئید به درستی کار می‌کند یا خیر.
تست عملکرد تخمدان
اندازه‌گیری میزان هورمون محرک فولیکول (FSH) در خون می‌تواند تعیین‌کننده این مسئله باشد که آیا تخمدان‌ها عملکرد درستی دارند یا خیر.
تست چالش هورمونی
برای این آزمایش باید هفت تا ده روز از یک داروی هورمونی مصرف کنید تا باعث خونریزی قاعدگی شود.
نتایج این آزمایش می‌تواند نشان دهد که آیا قاعدگی شما به دلیل کمبود استروژن متوقف شده است یا خیر.
تست‌های تصویربرداری
بسته به علائم بیمار، برخی از آزمایشات تصویربرداری توصیه می‌شود که این موارد به شرح زیر است:
سونوگرافی
از امواج صوتی برای تولید تصاویری از اندام‌های داخلی استفاده می‌کنند. اگر هرگز پریود نشده‌اید، پزشک ممکن است آزمایش سونوگرافی را برای بررسی هرگونه ناهنجاری به شما پیشنهاد دهد.
تصویربرداری MRI
در ام آر آی از امواج رادیویی با میدان مغناطیسی قوی برای تصویربرداری با جزئیات بیشتر از بافت‌های نرم به کار گرفته می‌شود.
تست‌های اسکوپ
اگر آزمایشات علت خاص دیگری را نشان نداد، پزشک هیستروسکوپی را توصیه می‌کند. طی این روش تشخیصی از وسیله نازک همراه با دوربین روشن استفاده می‌کنند و از دهانه رحم عبور داده می‌شود تا داخل رحم را مشاهده کنند.
آمنوره چه درمانی دارد؟
درمانی که برای این عارضه در نظر گرفته می‌شود، بسته به علت آن متفاوت است. در برخی از موارد قرص‌های ضد بارداری یا سایر راهکارهای درمانی هورمونی به نرمال شدن چرخه قاعدگی کمک می‌کند.
آمنوره ناشی از اختلالات تیروئید یا هیپوفیز ممکن است با مصرف دارو درمان شود. اگر تومور یا انسداد ساختاری باعث ایجاد چنین مشکلی شده باشد، نیاز به انجام عمل جراحی است.
سبک زندگی و راهکارهای درمانی خانگی
برخی از عوامل مانند ورزش زیاد یا مصرف غذای کم می‌توانند باعث آمنوره شوند؛ بنابراین باید در هر فعالیتی تعادل داشته باشید. همچنین باید از هر عاملی که منجر به استرس می‌شود، خودداری کنید.
زمان شروع قاعدگی را یادداشت کنید و در صورت هرگونه اختلال یا مشاهده علائم غیر طبیعی حتما پزشک را در جریان بگذارید.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.